Âyetler, âyetleri açıklar
Sual: Kur’anda, (Allah, dilediğini hidayete kavuşturur,
dilediğini sapıklıkta bırakır) deniyor. Madem sapıklıkta bırakan Allah ise, sapıkları Cehenneme sokması doğru olur mu?
CEVAP
Başka âyet-i kerimelerde bunun açıklaması var. Hadis-i şerifler Kur’an-ı kerimi açıkladığı gibi, bazı âyetler de, diğer âyet-i kerimeleri açıklar.
Bazı mezhepsizler de, imanın altı şartından dördünü inkâr etmek için, bir âyeti ele alıp, (Bak, imanın şartı burada iki tane yazıyor) diyorlar. Diğer âyetleri göz ardı ediyorlar. Mesela Bekara suresi 62. âyetini ele alıp, sadece Allah’a ve âhirete inanan Yahudi ve Hıristiyanların Cennete gideceğini söylüyorlar. Halbuki tefsir kitaplarında bildirildiğine göre, bu âyet-i kerimede Cennete gideceği bildirilenler, Hazret-i Musa zamanında, ona inanan Museviler ve Hazret-i İsa zamanında ona inanan İsevilerdir.
İşte mezhepsizler, sadece bir âyeti ele alıp, kitapların ve peygamberlerin hepsine imanı bildiren âyetleri âdeta gizliyorlar. Kur’an-ı kerime inanmayan ve son peygamberi kabul etmeyen nasıl Cennete gider ki? Böyle bir kimsenin ebedi Cehennemlik olduğu, Kur’an-ı kerimdeki diğer âyetlerde açıkça bildirilmiştir.
Cebriye denilen bid’at fırkası da, sualdeki âyeti ele alıp, (Allah istediğine hidayet verir, istediğini de kâfir yapar, sevab işleten de, günah işleten de Odur, insanın hiçbir rolü yoktur) diyor.
Mutezile fırkası da, tam aksini savunuyor. (Allah kimseye hidayet vermez, Allah bu işlere karışmaz) diyor. İkisi de yanlış söylüyor. Sualdeki âyet-i kerime, mutezilenin yanlış olduğunu açıkça beyan ediyor. Şu âyet-i kerimeler de, Cebriyenin yanlış olduğunu bildiriyor:
(Zerre kadar hayır işleyen ve zerre kadar şer işleyen, karşılığını görür.) [Zilzal 7, 8]
(İsteyen iman etsin, dileyen inkâr etsin!) [Kehf 29]
Allahü teâlâ, hayrı ve şerri zorla işletseydi, (Zerre kadar hayır işleyen ve zerre kadar şer işleyen, karşılığın görür) buyurmazdı. İman, hidayet konusunda da, imanı zorla veren, zorla dini inkâr ettiren hâşâ Allahü teâlâ olsaydı, (Dileyen inansın, dileyen inkâr etsin) buyurmazdı. Şu beyitteki birinci mısra, Mutezileye cevaptır. Allahü teâlâ dilemedikçe hiçbir şey olmaz. İkinci mısra ise, Cebriyeye cevaptır. Kul, hak etmedikçe, zorla ona bir şey yapmaz.
Kula bela gelmez Hak yazmadıkça,
Allah bela vermez kul azmadıkça.
Şimdi, sualdeki âyet-i kerimeyle bunların izahını bildirelim. Son iki âyet-i kerimede, insanın hür iradesiyle günah veya sevab işleyerek, karşılığını alacağı bildiriliyor. Sualdeki âyet-i kerimede ise, bu işleri yapanın Allahü teâlâ olduğu bildiriliyor. Herkes sevabı da, günahı da, kendi iradesiyle işliyorsa da, ona bu kuvveti veren Allahü teâlâdır. Mesela diyelim ki, Cennete ve Cehenneme giden iki uçak var, bunları yapan Allahü teâlâdır. Birinin üstünde, (Bu uçak Cennete gider) diye, diğerinde ise, (Bu uçak Cehenneme gider) diye yazılı. Bu uçakları Cennete ve Cehenneme götüren Allahü teâlâdır, ama insanlar, kendi iradeleriyle bu uçaklara biniyorlar. Kimse zorla bindirilmiyor. Hiç kimsenin Allahü teâlâya, (Cehenneme uçak kaldırmasaydın, biz de binmezdik) demeye hakkı olmaz.
Bu iki âyet-i kerimenin özeti:
(İman edip, hayır işleyeni Cennete, inanmayıp kötülük işleyeni de Cehenneme koyarım.)
Burada görüldüğü gibi, kişi kendi iradesiyle iman edip hayır iş işliyor, ama bu kuvveti veren yine Allahü teâlâdır. Onun imanını ve ibadetini kabul ediyor. Kendi iradesiyle inkâr edene de, inkâr kuvvetini veren, yine Allahü teâlâdır.
Allahü teâlâ, hangi işleri yapanların Cennete veya Cehenneme gideceğini açıkça bildirmiş, hiç kimseye özür bahane kalmamıştır. İnkâr eden kimse, (Ben bilseydim, böyle inanır, böyle iyi işler yapardım) diyemeyecektir.